Tóm tắt tác phẩm Tắt đèn: Nội dung và ý nghĩa

Tác phẩm Tắt đèn của nhà văn Ngô Tất Tố là một bức tranh chân thực về cuộc sống nông dân Việt Nam dưới chế độ thực dân phong kiến tàn bạo. Việc tóm tắt tác phẩm Tắt đèn giúp độc giả nắm bắt nhanh chóng cốt truyện chính, hiểu hơn về số phận nhân vật và các vấn đề xã hội nổi cộm mà tác giả phản ánh.

Bối cảnh ra đời của tiểu thuyết Tắt đèn

Tiểu thuyết Tắt đèn được nhà văn Ngô Tất Tố sáng tác vào năm 1937, một giai đoạn lịch sử đầy biến động của Việt Nam dưới ách đô hộ của thực dân Pháp. Bối cảnh xã hội lúc bấy giờ là sự thống trị tàn bạo của chế độ sưu thuế nặng nề, cùng với nạn đói, lũ lụt xảy ra liên miên khiến đời sống của tầng lớp nông dân vô cùng khốn khổ và bế tắc. Đây là thời kỳ đỉnh điểm của hiện thực phê phán trong văn học Việt Nam, nơi các nhà văn tập trung phản ánh sự bất công, áp bức và lột trần bộ mặt thối nát của chính quyền phong kiến tay sai.

Trong bối cảnh đó, Ngô Tất Tố đã lấy cảm hứng từ chính thực tế phũ phàng của vùng quê Bắc Bộ để xây dựng nên một tác phẩm mang đậm giá trị hiện thực. Ông đã chứng kiến và lắng nghe những câu chuyện đau lòng về cuộc đời người dân nghèo bị bóc lột đến tận xương tủy bởi sưu cao thuế nặng, bởi những kẻ cường hào, địa chủ tham lam và tàn ác. Tắt đèn ra đời như một tiếng nói tố cáo mạnh mẽ, phơi bày tình cảnh khốn cùng của người dân và sự mục nát của bộ máy cai trị.

Chị Dậu - Biểu tượng của người phụ nữ nông dân

Nhân vật trung tâm, linh hồn của tác phẩm Tắt đèn, chính là chị Dậu. Cô được Ngô Tất Tố khắc họa là một người phụ nữ nông dân điển hình ở vùng quê Bắc Bộ đầu thế kỷ XX. Ban đầu, gia đình chị Dậu không quá khó khăn, nhưng do liên tiếp gặp phải những biến cố đau lòng như mẹ và em trai anh Dậu qua đời cùng lúc, rồi anh Dậu lại mắc bệnh hiểm nghèo, mọi gánh nặng kinh tế đột ngột đổ dồn lên đôi vai gầy guộc của chị.

Chị Dậu hiện lên là một người vợ hiếu thảo, một người mẹ thương con sâu sắc. Cô tần tảo, chịu khó, làm lụng quanh năm đầu tắt mặt tối nhưng cuộc sống vẫn cứ mãi luẩn quẩn trong cảnh nghèo đói, cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc. Hơn thế, chị Dậu còn là một người phụ nữ giàu lòng yêu thương, hết mực chăm sóc chồng con. Khi anh Dậu ốm yếu, chị bằng mọi cách chạy vạy vay mượn để lo tiền sưu cho chồng, không quản ngại khó khăn, tủi nhục.

Tuy nhiên, phẩm chất nổi bật và đáng ngưỡng mộ nhất ở chị Dậu chính là sức sống tiềm tàng và tinh thần phản kháng mạnh mẽ khi bị dồn vào bước đường cùng. Từ một người phụ nữ hiền lành, cam chịu, chỉ biết van xin, chị Dậu đã bùng lên một cách dữ dội để bảo vệ chồng khi chứng kiến sự tàn bạo, vô nhân tính của bọn cai lệ và người nhà lý trưởng. Hình tượng chị Dậu không chỉ là biểu tượng cho sự khổ đau của người nông dân mà còn là minh chứng cho sức mạnh quật cường của họ khi bị áp bức đến giới hạn cuối cùng.

• Phân biệt đối tượng nghiên cứu của triết học và khoa học
• Quy Định Mới về Phí Công Chứng, Chứng Thực theo Thông tư 257/2016
• Khóa Học Kỹ Sư Định Giá tại Đại học Reading: Lộ Trình Sự Nghiệp
• Khám Phá Ngành Công Nghệ Phần Mềm tại Swinburne University
• Lễ Vu Lan Là Ngày Gì? Khám Phá Ý Nghĩa Báo Hiếu Sâu Sắc

Tóm tắt nội dung chính của tác phẩm Tắt đèn

Hoàn cảnh gia đình và gánh nặng sưu thuế

Câu chuyện trong Tắt đèn bắt đầu với gia cảnh khốn khó của gia đình chị Dậu tại làng Đông Xá. Sau hai cái tang liên tiếp, gia đình vốn đã túng quẫn nay lại càng sa sút. Tai họa nối tiếp khi anh Dậu mắc bệnh sốt rét kéo dài, không thể làm việc được, khiến kinh tế gia đình lâm vào cảnh cùng đinh nhất nhì trong làng. Đúng lúc đó, mùa sưu thuế khắc nghiệt lại ập đến. Chế độ sưu thuế dưới thời Pháp thuộc là một gánh nặng khủng khiếp đè lên vai người nông dân, buộc họ phải nộp tiền theo suất đinh, bất kể ốm đau hay chết chóc.

Anh Dậu, dù đang bệnh nặng, vẫn bị bọn cường hào lý trưởng và cai lệ bắt trói, đòi nộp sưu. Chị Dậu chạy vạy khắp nơi, vay mượn hàng xóm láng giềng nhưng vẫn không đủ số tiền sưu cần thiết. Sự khốn cùng đẩy gia đình chị vào những quyết định cay đắng và tủi nhục, mở đầu cho chuỗi bi kịch liên tiếp.

Bước đường cùng: Bán con và phản kháng

Trong cơn quẫn bách, không còn cách nào khác để cứu chồng khỏi bị đánh đập và giam cầm, chị Dậu đành nuốt nước mắt đưa ra quyết định tàn nhẫn nhất đời mình: bán đứa con gái đầu lòng mới bảy tuổi, cháu cái Tý ngoan ngoãn, hiếu thảo. Cháu được bán cho gia đình Nghị Quế ở thôn bên với giá chỉ hai đồng bạc ít ỏi. Cùng lúc đó, chị còn phải bán cả ổ chó con mới đẻ để có thêm tiền nộp cho đủ suất sưu của anh Dậu.

Tưởng chừng đã thoát nạn, nhưng bọn cường hào lại tiếp tục ép chị Dậu nộp cả suất sưu của chú Hợi, em trai anh Dậu, người đã chết từ năm trước. Lý do chúng đưa ra thật vô lý: chú Hợi chết ở năm ta, còn lịch năm tây lúc đó đã sang năm mới! Anh Dậu dù ốm yếu vẫn bị đánh đập tàn nhẫn rồi mới được khiêng về nhà trong tình trạng thập tử nhất sinh. Sáng hôm sau, khi anh Dậu vừa gượng dậy húp bát cháo, bọn cai lệ lại ập đến đòi trói. Chúng hành hạ anh Dậu trước mắt chị Dậu, khiến chị không thể chịu đựng được nữa.

Sự uất hận tích tụ bấy lâu bỗng bùng lên mạnh mẽ. Từ người phụ nữ nhẫn nhịn, chị Dậu đã quật cường chống trả. Với sức mạnh của người mẹ, người vợ bảo vệ gia đình, chị đã xông vào đánh ngã nhào cả tên cai lệ và tên người nhà lý trưởng. Hành động này đánh dấu sự chuyển biến lớn trong tính cách chị Dậu, cho thấy sức phản kháng tiềm ẩn của tầng lớp nông dân khi bị dồn đến đường cùng.

Đối mặt với quyền lực và hiểm nguy trên huyện

Sau khi chị Dậu đánh trả lại bọn cai lệ, chị bị bắt trói và giải lên huyện với tội danh chống người nhà nước. Tại công đường, chị Dậu tiếp tục đối mặt với sự tàn ác và bất công. Tên Tri phủ Tư Ân, thay vì xét xử công minh, lại lộ rõ bản chất háo sắc, định giở trò đồi bại với chị. Hắn thấy chị Dậu có nhan sắc, liền dùng những lời lẽ bẩn thỉu và hành động sàm sỡ.

Trong tình thế nguy hiểm, với sự khôn ngoan và liều lĩnh, chị Dậu đã nhanh trí tạt cả nắm giấy bạc (tiền nộp sưu) vào mặt hắn rồi vùng chạy thoát thân khỏi chốn quan trường đầy rẫy hiểm nguy và dơ bẩn. Việc thoát khỏi tay tên tri phủ là một may mắn hiếm hoi, nhưng cũng cho thấy sự tự chủ và quyết tâm bảo vệ bản thân của chị Dậu trước những thế lực xấu xa.

Cuộc đời phiêu bạt và tương lai mịt mờ

Thoát khỏi huyện, chị Dậu vẫn chưa hết lo lắng về món nợ sưu thuế và gánh nặng gia đình. May mắn, chị gặp được người nhà một quan cụ trên tỉnh, người này thương tình và thuê chị lên tỉnh làm vú em để vắt sữa nuôi quan cụ già yếu (người đã rụng hết răng và chỉ uống sữa). Chị Dậu bàn bạc với chồng, sắp xếp cho cháu cái Tỉu (đứa con nhỏ hơn) làm con nuôi hàng xóm và chấp nhận lên tỉnh làm thuê, hy vọng kiếm tiền trang trải cuộc sống và trả nợ.

Ban đầu, công việc vú em có vẻ ổn định và giúp chị Dậu gửi tiền về nhà. Tuy nhiên, bi kịch lại tiếp diễn. Một đêm tối trời, quan cụ thượng, dù đã ngoài tám mươi tuổi, với bản tính dâm đãng đã mò vào buồng chị Dậu định giở trò đồi bại. Một lần nữa, chị Dậu lại phải vùng lên chống trả để bảo vệ nhân phẩm của mình. Cô hoảng loạn, vùng chạy thoát ra ngoài trong đêm tối đen như mực.

Tác phẩm kết thúc đột ngột bằng hình ảnh chị Dậu bỏ chạy trong màn đêm đen đặc, không biết sẽ đi về đâu, không thấy một chút ánh sáng hy vọng. Câu kết nổi tiếng “Trời tối đen như mực, đen như cái tiền đồ của chị vậy!” là một lời khẳng định đanh thép về sự bế tắc, cùng quẫn của số phận người nông dân nghèo trong xã hội cũ, nơi không có lối thoát nào cho họ khỏi vòng luẩn quẩn của đói nghèo, sưu thuế và áp bức.

Giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc

Tác phẩm Tắt đèn không chỉ là một câu chuyện về số phận cá nhân chị Dậu mà còn là một bức tranh xã hội rộng lớn, phơi bày sự thật trần trụi về đời sống của người nông dân Việt Nam dưới chế độ thực dân phong kiến. Ngô Tất Tố đã thành công trong việc lột tả bản chất tàn bạo, vô nhân đạo của bộ máy cai trị, từ quan lại cấp tỉnh đến lý trưởng, cai lệ ở làng xã. Chúng cấu kết với nhau để bóc lột người dân, sẵn sàng chà đạp lên cả sinh mạng và phẩm giá con người vì đồng tiền và quyền lợi.

Bên cạnh đó, Tắt đèn còn mang giá trị nhân đạo sâu sắc. Tác giả thể hiện sự đồng cảm, xót thương vô hạn trước số phận bi thảm của chị Dậu và những người nông dân cùng khổ. Ông tố cáo mạnh mẽ những thế lực đã đẩy họ vào cảnh đói nghèo, tủi nhục và bế tắc. Qua hình tượng chị Dậu, Ngô Tất Tố đã khẳng định vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng và khả năng phản kháng mạnh mẽ của người lao động khi bị áp bức đến cùng cực, cho thấy dù trong hoàn cảnh nào, họ vẫn giữ được phẩm giá và lòng tự trọng.

Nghệ thuật xây dựng nhân vật và ngôn ngữ

Thành công của tác phẩm Tắt đèn còn nằm ở nghệ thuật xây dựng nhân vật và sử dụng ngôn ngữ của Ngô Tất Tố. Ông đã khắc họa chị Dậu là một nhân vật điển hình, mang những đặc điểm chung của người nông dân nghèo nhưng cũng có nét cá tính riêng biệt, đặc biệt là sự quật cường đáng ngưỡng mộ. Các nhân vật khác như anh Dậu, cái Tý, Nghị Quế, bọn cai lệ, lý trưởng, tri phủ, cụ cố thượng đều được xây dựng chân thực, lột tả rõ bản chất và vai trò của họ trong xã hội lúc bấy giờ.

Ngôn ngữ trong tiểu thuyết Tắt đèn rất sống động, gần gũi với lời ăn tiếng nói của người nông dân vùng quê Bắc Bộ. Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu sức biểu cảm, đặc biệt hiệu quả trong việc miêu tả tâm lý nhân vật và tái hiện bối cảnh xã hội. Những đoạn đối thoại, đặc biệt là màn đối đáp và phản kháng của chị Dậu với bọn cường hào, mang tính kịch cao và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Câu hỏi thường gặp về tác phẩm Tắt đèn

• Tác phẩm “Tắt đèn” của ai và ra đời năm nào?

  • Tác phẩm Tắt đèn là của nhà văn Ngô Tất Tố, được sáng tác vào năm 1937.

• Nhân vật chính trong tiểu thuyết Tắt đèn là ai?

  • Nhân vật chính và trung tâm của tác phẩm Tắt đèn là chị Dậu, người phụ nữ nông dân tiêu biểu trong xã hội cũ.

• Bối cảnh xã hội trong Tắt đèn là gì?

  • Bối cảnh của tác phẩm Tắt đèn là làng quê Việt Nam dưới ách đô hộ của thực dân Pháp vào năm 1937, nơi chế độ sưu thuế nặng nề và sự bóc lột của bọn cường hào địa chủ đẩy người nông dân vào cảnh cùng cực.

• Ý nghĩa nhan đề “Tắt đèn” là gì?

  • Nhan đề “Tắt đèn” mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, gợi lên hình ảnh màn đêm đen tối, sự bế tắc, cùng quẫn và không lối thoát của số phận người nông dân nghèo trong xã hội phong kiến mục nát dưới ách thực dân. Đó là một tương lai mịt mờ, không có ánh sáng hy vọng, đúng như “tiền đồ” của nhân vật chị Dậu.

• Giá trị nổi bật của tác phẩm Tắt đèn là gì?

  • Tác phẩm Tắt đèn có giá trị hiện thực sâu sắc khi tố cáo mạnh mẽ bản chất tàn bạo của chế độ sưu thuế và bộ máy cai trị, phơi bày tình cảnh khốn cùng của người nông dân. Tác phẩm còn mang giá trị nhân đạo cao cả, thể hiện tấm lòng xót thương và sự ngợi ca phẩm chất, sức sống tiềm tàng của tầng lớp lao động.

Tóm lại, tóm tắt tác phẩm Tắt đèn không chỉ giúp ta nắm vững cốt truyện mà còn mở ra hiểu biết sâu sắc về bức tranh xã hội Việt Nam đầu thế kỷ 20. Tiểu thuyết Tắt đèn của Ngô Tất Tố vẫn giữ nguyên giá trị giáo dục và nghệ thuật to lớn. Hy vọng qua bài viết này, quý độc giả đã có cái nhìn tổng quan và đầy đủ hơn về tác phẩm kinh điển này, cùng Chọn Trường Tốt Nhất khám phá thêm nhiều kiến thức bổ ích khác.