Tạo nên hay tạo lên - chỉ một từ trong hai là đúng. Và đó là tạo nên. Lý do nằm ở quy tắc đơn giản nhưng ít người để ý - cùng khám phá nhé!
Tạo nên hay tạo lên đúng chính tả?
Tạo nên là cách viết chính xác theo tiếng Việt. Từ “tạo nên” có nghĩa là hình thành, làm ra hoặc gây ra một kết quả, sản phẩm, hiện tượng nào đó. Đây là động từ thể hiện quá trình sáng tạo, xây dựng hoặc hình thành điều gì đó từ các yếu tố ban đầu.
Nhiều người viết nhầm “tạo lên” do ảnh hưởng của sự tương đồng âm thanh và nhầm lẫn về cách sử dụng giới từ. “Nên” và “lên” đều có thể kết hợp với động từ, nhưng chỉ có “tạo nên” là cách sử dụng đúng và tự nhiên trong tiếng Việt.
Tạo nên nghĩa là gì?
Tạo nên có nghĩa là hình thành, làm ra, sản sinh ra hoặc gây ra một kết quả, sản phẩm, hiện tượng nào đó. Từ này thể hiện quá trình biến đổi từ các yếu tố đầu vào thành một sản phẩm hoàn chỉnh hoặc kết quả cuối cùng.
Trong sáng tạo và nghệ thuật, tạo nên thường đề cập đến việc hình thành các tác phẩm, ý tưởng hoặc phong cách độc đáo. Nghệ sĩ, nhà văn, nhà thiết kế đều sử dụng tài năng và kỹ năng để tạo nên những sản phẩm có giá trị.
Về mặt xã hội, tạo nên có thể miêu tả việc hình thành các mối quan hệ, truyền thống, văn hóa hoặc các hiện tượng xã hội. Sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau có thể tạo nên những thay đổi lớn trong cộng đồng.
Từ “tạo nên” được cấu tạo từ “tạo” (làm ra, sáng tạo) và “nên” (thành, trở thành). Đây là cách kết hợp tự nhiên và phổ biến trong tiếng Việt để diễn tả quá trình hình thành.
Ví dụ về cụm từ tạo nên:
- Sự chăm chỉ tạo nên thành công trong cuộc sống.
- Các yếu tố này kết hợp tạo nên sản phẩm hoàn hảo.
- Tình yêu và sự hiểu biết tạo nên hạnh phúc gia đình.
- Kinh nghiệm nhiều năm tạo nên kỹ năng chuyên môn.
- Sự sáng tạo tạo nên những ý tưởng độc đáo.
- Văn hóa đọc sách tạo nên thói quen tốt.
- Những khó khăn tạo nên sức mạnh nội tâm.
- Hợp tác nhóm tạo nên kết quả vượt mong đợi.
- Nghệ thuật tạo nên vẻ đẹp cho cuộc sống.
Việc sử dụng đúng “tạo nên” thể hiện sự chính xác trong diễn đạt quá trình và kết quả. Đây là từ quan trọng trong giáo dục, sáng tạo và mô tả các hiện tượng xã hội, cần được viết đúng để truyền tải ý nghĩa chính xác.
Tạo lên nghĩa là gì?
Nhiều người hiểu nhầm “tạo lên” là cách sử dụng hợp lệ, tuy nhiên đây không phải là cách kết hợp từ ngữ tự nhiên trong tiếng Việt. Người dùng thường nghĩ “lên” có thể thay thế cho “nên” trong ngữ cảnh này.
Cách dùng “tạo lên” không chuẩn vì “lên” thường chỉ hướng không gian (lên cao) hoặc sự tăng lên, không phù hợp với ý nghĩa hình thành, sản sinh ra của “tạo”. “Nên” thể hiện sự trở thành, hình thành - phù hợp hơn với bản chất của việc sáng tạo.
Bảng so sánh tạo nên và tạo lên
Yếu tố Tạo nên Tạo lên Phát âm /tạo nên/ /tạo lên/ Ý nghĩa Hình thành, làm ra, gây ra kết quả Cách dùng không chuẩn Từ điển Cách dùng chuẩn trong từ điển Không phải cách dùng khuyến khích Ngữ cảnh sử dụng Sáng tạo, hình thành, kết quả Không nên sử dụng Nguồn gốc từ vựng Tiếng Việt thuần túy Cách dùng không chuẩn Thuộc loại Động từ Động từ (dùng không chuẩn)Phương pháp ghi nhớ tạo nên đúng và nhanh gọn
Để không bao giờ viết sai “tạo nên” nữa, bạn cần nắm vững các phương pháp ghi nhớ về cách kết hợp từ. Những mẹo này sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng và sử dụng đúng cách kết hợp từ ngữ tự nhiên trong tiếng Việt.
- Phương pháp ngữ cảnh: “Tạo nên” luôn đi với kết quả, sản phẩm hoặc hiện tượng được hình thành. “Nên” có nghĩa trở thành, hình thành - phù hợp với ý nghĩa sáng tạo. Ghi nhớ “trở thành” để nhớ “tạo nên”.
- Phương pháp so sánh từ gốc: “Nên” xuất hiện trong nhiều cụm từ như “làm nên”, “tạo nên”, “thành nên” - đều có nghĩa hình thành. “Lên” chỉ hướng như “lên cao”, “đi lên” - không phù hợp với nghĩa sáng tạo.
- Phương pháp từ điển: Tra từ điển sẽ thấy “tạo nên” được ghi nhận như cách dùng chuẩn và phổ biến. Đây là sự kết hợp từ tự nhiên được khuyến khích sử dụng.
- Mẹo logic: “Tạo” + “nên” = làm cho trở thành cái gì đó. “Tạo” + “lên” = làm cho đi lên (không hợp lý về mặt logic). Sử dụng logic để phân biệt cách kết hợp đúng.
Tổng kết
Tạo nên là cách sử dụng chính xác khi muốn diễn tả việc hình thành, làm ra hoặc gây ra kết quả. Cách dùng “tạo lên” không chuẩn vì không phù hợp về mặt logic và ngữ pháp. Ghi nhớ bằng cách hiểu nghĩa “nên” là trở thành, tra cứu từ điển và sử dụng logic sẽ giúp dùng từ chính xác.
