Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác đăng ký hộ tịch của Ủy ban Nhân dân cấp xã

Xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là đơn vị cơ sở trong hệ thống đơn vị hành chính của Nhà nước Việt Nam. Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại địa phương, trực tiếp giải quyết các mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân; đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống. Trong đó, lĩnh vực Tư pháp - Hộ tịch và người công chức Tư pháp - Hộ tịch giữ một vị trí hết sức quan trọng.

Hộ tịch là những sự kiện cơ bản xác nhận tình trạng nhân thân của một con người từ khi sinh ra đến khi chết. Trong đó, đăng ký và quản lý hộ tịch là một trong những nhiệm vụ quan trọng luôn được các quốc gia quan tâm thực hiện. Hoạt động này góp phần tạo cơ sở pháp lý để người dân được công nhận các quyền con người, quyền, nghĩa vụ công dân và để Nhà nước bảo hộ các quyền, lợi ích hợp pháp của họ, có biện pháp quản lý dân cư một cách khoa học, phục vụ thiết thực cho việc hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đăng ký hộ tịch là việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác nhận, ghi vào sổ đăng ký các thông tin hộ tịch cần thiết của cá nhân, cấp giấy tờ hộ tịch tương ứng, tạo cơ sở pháp lý để xác lập mối quan hệ giữa cá nhân với Nhà nước; đây là nhiệm vụ quan trọng luôn được các quốc gia quan tâm thực hiện. Sau khi giành được chính quyền vào tháng 8/1945, Nhà nước ta luôn quan tâm đến việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh hoạt động đăng ký, quản lý hộ tịch, các văn bản này thường xuyên được điều chỉnh, sửa đổi, bảo đảm phù hợp với thực tế.

Thời gian qua, công tác hộ tịch nói chung và đăng ký hộ tịch nói riêng của Ủy ban nhân dân cấp xã (xã, phường, thị trấn) nhìn chung đã có nhiều cố gắng, cơ bản được tổ chức thực hiện tốt. Vì vậy, công tác đăng ký hộ tịch đã dần đi vào nề nếp, đạt được những kết quả nhất định: các sự kiện đăng ký hộ tịch của người dân cơ bản được thực hiện kịp thời và đúng quy định của pháp luật đảm bảo phục vụ tốt nhu cầu của công dân; trình tự, thủ tục đăng ký hộ tịch từng bước được đơn giản hóa, tạo thuận lợi cho người dân. Đồng thời trong quá trình thụ lý và giải quyết, sự phối hợp giữa Ủy ban nhân dân cấp xã với các cơ quan có liên quan cũng chặt chẽ hơn, bỏ bớt các thủ tục rườm rà, không cần thiết, đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của công dân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn nhiều hạn chế như: Tình trạng đăng ký quá hạn ở lĩnh vực đăng ký khai sinh vẫn còn xảy ra, nguyên nhân do nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về hộ tịch của cán bộ và nhân dân còn có hạn chế. Việc sử dụng phần mềm đăng ký và quản lý hộ tịch dùng chung của Bộ Tư pháp còn gặp nhiều vướng mắc như: Thiếu nhiều trường thông tin khi nhập dữ liệu dẫn đến các tờ khai khi in ra bị thiếu thông tin. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quy định về công tác đăng ký, quản lý hộ tịch tương đối đầy đủ nhưng một số nội dung chưa quy định chi tiết, gây khó khăn cho cơ sở trong quá trình triển khai thực hiện... Do đó để nâng cao chất lượng công tác đăng ký hộ tịch của Ủy ban Nhân dân phường cấp xã, bản thân là Công chức Tư pháp - Hộ tịch, tôi lựa chọn nội dung “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác đăng ký hộ tịch của Ủy ban Nhân dân cấp xã” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm.