Tranh thân hình (Figure painting) hay hội họa thân thể là một thể loại hội họa mà trong đó, hình ảnh con người (dù là một người hay nhiều người, khỏa thân hay có che quần áo) là chủ thể chính của tác phẩm hội hóa đó. Mục đích của thể loại này là để khám phá và thể hiện hình dáng, cảm xúc, tư thế, và câu chuyện của con người. Một bức tranh chân dung tập trung vào việc tạo ra hình ảnh giống một cá nhân hoặc một nhóm cụ thể[1]. Thể loại này đã tồn tại từ thời cổ đại và xuyên suốt lịch sử nghệ thuật, từ các bức vẽ hang động, điêu khắc cổ điển, tranh tôn giáo thời Trung cổ, thời kỳ Cổ điển[2] đến các kiệt tác thời Phục Hưng, hội họa chân dung, và các tác phẩm hiện đại[3]. Trong khi các hình tượng khỏa thân theo tư thế đứng của cả hai giới được tìm thấy trong thời cổ đại, thì trong nghệ thuật phương Tây, hình ảnh khỏa thân nam giới lại phổ biến hơn thông qua việc lý tưởng hóa hình thể nam giới trong xã hội. Những hình ảnh khỏa thân nữ nằm đầu tiên, một thể loại phổ biến, xuất hiện trong thời Phục Hưng, đáng chú ý nhất là trong một tác phẩm của Giorgione[4].
Các họa sĩ chuyên về dòng tranh hội họa thân thể thường nghiên cứu sâu về giải phẫu học, ánh sáng, bóng tối, và cách thể hiện cảm xúc để tạo ra những hình ảnh chân thực hoặc cách điệu về con người, qua đó tôn vinh nét đẹp cơ thể con người, nhất là phụ nữ. Thể loại này không chỉ đơn thuần là mô phỏng hình dáng mà còn truyền tải những ý nghĩa sâu sắc về bản chất con người, xã hội, hoặc các tư tưởng triết học, đặc biệt là trong nền hội họa phương Tây thời kỳ huy hoàng rực rỡ. Ở Việt Nam, hội họa về đề tài thân thể, dáng vẻ con người đã xuất hiện từ rất sớm trong các loại hình nghệ thuật dân gian như tranh thờ, tranh truyền thần, tranh kiếng Nam Bộ, tranh thêu chữ thập và các bức tranh tố nữ, đặc biệt phát triển mạnh mẽ trong hội họa hiện đại với dòng tranh chân dung. Thời kỳ Mỹ thuật Đông Dương (đầu thế kỷ XX) đã có nhiều họa sĩ Việt Nam được đào tạo tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương đã khai thác chủ đề con người, đặc biệt là hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong trang phục truyền thống như áo dài, áo tứ thân, áo bà ba, hoặc trong các sinh hoạt đời thường, cuộc sống hàng ngày với các tên tuổi như Nguyễn Phan Chánh, Tô Ngọc Vân, Lê Phổ, Mai Trung Thứ đã có những tác phẩm nổi bật về hội họa thân hình gắn với các đối tượng tĩnh vật.
- Clark, Kenneth (1956). The Nude: A Study in Ideal Form. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0691017883.
- Hughes, Robert (1997). Lucian Freud Paintings. Thames & Hudson. ISBN 0500275351.
- Rosenblum, Robert (2003). John Currin. Harry N. Abrams. ISBN 0810991888.
- Scala, Mark, biên tập (2009). Paint Made Flesh. Vanderbilt University Press. ISBN 978-0826516220.
- Steiner, Wendy (2001). Venus in Exile: The Rejection of Beauty in Twentieth-century Art. The Free Press. ISBN 0684857812.
- Ryder, Edmund C (tháng 1 năm 2008). "Nudity and Classical Themes in Byzantine Art, In Heilbrunn Timeline of Art History". New York: The Metropolitan Museum of Art. Truy cập ngày 25 tháng 10 năm 2012.
